REKLAMA
2. Sprawdzenie poprawności ustawienia reflektorów.
3. Kontrola światłości świateł drogowych i natężenia oświetlenia świateł mijania.
Ad. 1. Kontrola wstępna.
Kontrola wstępna jest pierwszym etapem diagnozy świateł. Do jej przeprowadzenia nie są potrzebne żadne przyrządy czy urządzenia. Wystarczy tylko wiedza diagnosty, a składają się na nią następujące czynności:
- sprawdzenie stanu reflektorów i żarówek
O tym dlaczego reflektory i żarówki z biegiem lat tracą swoje własności piszemy szerzej w podrozdziale "Źródła światła" działu "Budowa pojazdów". - sprawdzenie działania światła stop
Światło stop powinno świecić wyraźnie mocniej od pozostałych świateł pozycyjnych. Jego włączenie powinno następować przy 10 milimetrowym skoku pedału hamulca. - sprawdzenie działania świateł kierunkowskazów
Światła kierunkowskazów winny świecić wystarczająco intensywnie. Ważny jest czas zadziałania, który nie powinien przekraczać 1 sek. Należy zwrócić także uwagę na częstotliwość błysków. Musi być ona równomierna i wynosić 90 plus minus 30 cykli na minutę. Kłopot ze spełnieniem tych warunków mają posiadacze starszych "Maluchów" szczególnie tych wyposażonych jeszcze w prądnicę. - sprawdzenie działania świateł pozycyjnych
Sprawdza się po prostu czy światła te działają zwracając uwagę na intensywność świecenia. Oprócz tego ważny jest stan kloszy. Nie mogą być one zabrudzone ani od wewnątrz ani z zewnątrz. Niedopuszczalne są również pęknięcia umożliwiające dostawanie się wody do środka lub powodujące załamanie światła. - sprawdzenie stanu połączeń
Nieprawidłowe (skorodowane) połączenie przewodu masowego reflektora z masą pojazdu przyczynia się do niepożądanego spadku napięcia. Skutkuje to bowiem zmniejszeniem skuteczności świetlnej. Spadek napięcia najłatwiej sprawdzić mierząc woltomierzem różnicę napięcia miedzy masą reflektora a masą pojazdu. - sprawdzenie działania lampek kontrolnych i pozostałych świateł (awaryjne, przeciwmgłowe, cofania)
Lampki kontrolne umieszczone wewnątrz pojazdu najczęściej przy liczniku, powinny informować kierowcę o włączeniu odpowiednich świateł przy pomocy sygnału świetlnego lub dźwiękowego.
Ad. 2. Sprawdzenie poprawności ustawienia reflektorów.
Jak ważne jest prawidłowe ustawienie świateł wie każdy kierowca zwłaszcza w momencie gdy nadjeżdżający z przeciwka pojazd oślepia prowadzącego. W niektórych przypadkach takie oślepienie może prowadzić do wypadku. Dlatego właśnie ustawienie świateł powinno się kontrolować przynajmniej raz w roku. Na naszych polskich, dziurawych drogach światła maja tendencję do zmiany położenia na skutek częstych drgań i wstrząsów.
Zanim przystąpimy do korekcji ustawienia należy ocenić czynniki mogące wpłynąć na dokładność przeprowadzanej czynności. Są nimi:
- Obciążenie pojazdu - jak wiadomo obciążenie pojazdu wpływa na wartość ugięcia zawieszenia. Gdy bagażnik z tyłu pojazdu zostanie obciążony to przód samochodu unosi się do góry dając na ekranie kontrolnym nierzeczywisty obraz. Zmienia się kierunek strumienia światła biegnącego z reflektora. Oczywiście w normalnej eksploatacji często zmienia się stan obciążenia i dlatego samochody są wyposażane w korektory ustawienia świateł w płaszczyźnie pionowej.
- Ciśnienie w ogumieniu - przed przystąpieniem do kontroli ustawienia świateł ciśnienie w ogumieniu powinno zostać sprawdzone i mieć wartość nominalną. Nieprawidłowe ciśnienie powoduje odchylenie plam świetlnych na ekranie w płaszczyźnie pionowej .
- Stanowisko i ustawienie pojazdu - powierzchnia stanowiska powinna być płaska i pozioma. Określono dopuszczalne odchylenie od poziomu, które wynosi 1 mm na długości 1 m. Oś wzdłużna pojazdu ustawiona prostopadle do ekranu pomiarowego czy głowicy pomiarowej urządzenia kontrolnego. Oba te czynniki wpływają na zafałszowanie położenia plamy świetlnej w płaszczyźnie poziomej.
Odchylenie świateł badane jest bądź na blisko ustawionym ekranie bądź na głowicy urządzenia kontrolnego. Odchylenie to jest jednak odpowiednikiem odchylenia na ekranie oddalonym o 10 m. Aby sprawdzenie ustawienia świateł było poprawne należy spełnić dodatkowo następujące warunki:
- przyrząd ustawiamy w odległości około 30 cm od reflektora tak aby środek soczewki przyrządu był naprzeciwko środka reflektora
- ustawić oś optyczną przyrządu równolegle do osi wzdłużnej pojazdu. Wykorzystuje się tutaj bazowanie na stałych, symetrycznie położonych punktach nadwozia używając wizjera umieszczonego na górze wspornika urządzenia pomiarowego
Rozpatrzmy zatem jak winien wyglądać obraz świateł mijania na ekranie przyrządu dla poszczególnych świateł.
Sprawdzenie ustawienia świateł mijania.
Dopuszczone do ruchu na polskich drogach światła mijania są światłami asymetrycznymi. Charakteryzują się tym że po ich włączeniu na ekranie pojawiają się dwa pola: ciemne i jasne rozdzielone linią zwaną granicą światła i cienia. Pokazuje to poniższy rysunek.
Bardzo ważne jest to aby granica światła i cienia była obniżona od płaszczyzny symetrii reflektora o wielkość h.
Wartość obniżenia h umieszczona jest przy reflektorze (np. w postaci nalepki, wytłoczenia) w postaci procentów. Np. 1,2% oznacza obniżenie o przyrządu na pokrętle o 12 działek. Ewentualna regulacja polega na zmianie położenia reflektora w prawo, lewo, górę i dół tak aby granica światła i cienia pokryła się z poziomą i ukośną linią na ekranie.
Sprawdzenie ustawienia świateł drogowych
Światła drogowe nie są światłami asymetrycznymi.
Przy światłach drogowych również bardzo ważne jest to aby oś plamy świetlnej była obniżona od płaszczyzny symetrii reflektora o wielkość h
Ewentualna regulacja polega na zmianie położenie reflektora w prawo, lewo, górę i dół tak aby środek plamy świetlnej znalazł się na przecięciu linii ekranu.
Dopuszczalne wartości odchyleń w obu płaszczyznach określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury nr 2250 z dnia 16 grudnia 2003r. Dz.U.Nr 227. Wynoszą one odpowiednio:
Światła mijania
- Dop. odchylenie w płaszczyźnie poziomej
5 cm na 10 m - w lewo
20 cm na 10 m - w prawo
- Dop. odchylenie w płaszczyźnie pionowej
3 cm na 10 m - w górę
5 cm na 10 m - w dół
Światła drogowe
- Dop. odchylenie w płaszczyźnie poziomej
20 cm na 10 m - w lewo lub w prawo
- Dop. odchylenie w płaszczyźnie pionowej
5 cm na 10 m - w górę lub w dół
Ad. 3. Kontrola światłości świateł drogowych i natężenia oświetlenia świateł mijania.
Pomiary wielkości świetlnych przeprowadzane w Stacjach Kontroli Pojazdów polegają na zmierzeniu dwóch wartości:
- światłości świateł drogowych;
- natężenia oświetlenia świateł mijania.
Zacznijmy od uchwycenia różnicy między światłością i natężeniem oświetlenia.
Światłość jest to stosunek strumienia świetlnego wysyłanego przez źródło światła w nieskończenie mały kąt bryłowy do wartości tego kąta. Inaczej gęstość strumienia świetlnego wysyłanego w określonym kierunku. Jednostką jest kandela [cd].
Natężenie oświetlenia jest to z kolei stosunek strumienia świetlnego do oświetlanej powierzchni. Jednostką jest lux [Lx].
Pomiaru obu wielkości dokonuje się przy użyciu tych samych przyrządów diagnostycznych, które służą do sprawdzenia ustawienia świateł, o czym było pisane wcześniej. Wiele firm produkuje tego typu urządzenia. Z pewnością widział je każdy kierowca odwiedzający Stację Kontroli Pojazdów. Do pomiaru wspomnianych wielkości świetlnych przystępujemy po dokonaniu regulacji ustawienia świateł. Muszą zostać zatem spełnione wszystkie warunki omówione wcześniej.
Pomiar światłości świateł drogowych polega na ustawieniu fotorezystora umieszczonego w przyrządzie kontrolnym w tym miejscu plamy świetlnej świateł drogowych, w którym będzie największe wskazanie światłości. Jego wartość należy zapamiętać gdyż będzie ona porównywana z analogiczną wielkością drugiego reflektora. Dopuszczalne różnice określa również Rozporządzenie Ministra Infrastruktury nr 2250 z dnia 16 grudnia 2003r. Dz.U.Nr 227. Wynoszą one odpowiednio:
1. Światłość pojedyńczych świateł drogowych -> nie mniej niż 30 000 [cd]
2. Suma światłości wszystkich świateł drogowych -> nie więcej niż 225 000 [cd]
3. Różnica światłości międy prawym i lewym światłem
-> nie więcej niż 30% wartośći większej gdy światłość większa wynosi ponad 4000 [cd]
-> nie więcej niż 50% wartośći większej gdy światłość większa wynosi poniżej 4000 [cd]
Pomiar natężenia oświetlenia świateł mijania przebiega nieco inaczej. Jest t on ważny ze względu na to, że sprawdza możliwe oślepienie kierowców pojazdów jadących z przeciwka. Przy tym pomiarze pokrętło urządzenia kontrolnego powinno znajdować się w górnym położeniu. Zatem granica światła i cienia będzie poniżej kreski poziomej i pochyłej (kąt 15°) na ekranie przyrządu. Fotorezystor należy ustawić w skrajnym lewym położeniu, które jest po przeciwnej stronie niż pochyła kreska ekranu. Położenie to odpowiada bowiem w przybliżeniu położeniu oczu kierowcy pojazdu jadącego z przeciwka. Gdy już mamy ustalone położenie fotorezystora wystarczy odczytać wartość natężenia oświetlenia (w [lx]). Stan uważa się za zadowalający jeżeli natężenie nie przekracza wartości 1 [lx].
