nr 1/2009 magazynu OFF-Road.pl
AUTOR: Michał Pierewicz
Definicja samochodu terenowego jeszcze 30 lat temu była łatwa - auto miało mieć napęd obu osi i być zdolne do użytku nawet przez wojsko. Od tego czasu sporo się zmieniło, a pojęcie auta terenowego mocno się zagmatwało. Pora na wyjaśnienia.
Czym jest dzielność terenowa?
Dzielność terenowa to zdolność pojazdu do pokonania przeszkód terenowych, oceniana na podstawie zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych, parametrów geometrycznych i eksploatacyjnych. Pisaliśmy o tym szczegółowo, ale przypomnę:
rozwiązania konstrukcyjne umożliwiają przede wszystkim sprawniejsze przekazywanie siły napędowej i funkcjonowanie w trudnych warunkach,
parametry geometryczne określają, jak ukształtowanie podwozia i nadwozia po-zwala unikać kontaktu z przeszkodami terenowymi,
parametry eksploatacyjne wyznaczają graniczne zdolności poruszania się w określonych warunkach - pochyłości, woda, temperatury, zapylenie itp.
Terenowe użytkowe
Prawdziwe terenówki
Funkcja ponad formą - terenowe prosto z fabryki
Auta terenowe użytkowe przeznaczone są do pracy w trudnych warunkach terenowych. Z tego założenia wynika ich konstrukcja, przewidziana do sprostania dużym obciążeniom i pokonywania przeszkód terenowych w trudnych warunkach eks-ploatacyjnych. Najczęściej użytkownikami takich pojazdów są służby mundurowe, przedkładające trwałość i niezawodność nad nowoczesność.
PODWOZIE I NAPĘD
Wśród tego typu pojazdów nadal spotyka się ramy nośne, pozwalające przyjmować duże i skupione obciążenia od napędu ładunku i zawieszenia. Zastosowanie ramy nośnej pozwala także na łatwe modyfikacje i instalację osprzętu. Innymi słowy-wydająca się dziś archaiczna rama nadal sprawdza się w użytkowych autach terenowych. W dziedzinie zawieszenia nie ma już takiej zgodności, aczkolwiek zawieszenie zależne na sztywnych mostach wydaje się być najlepiej dostosowane do sprostania trudom eksploatacji. Do resorowania mogą być użyte resory piórowe (Bremach, Scam), pełniące funkcję elementów prowadzących, jak i sprężyny śrubowe (Unimog), wymagające dodatkowych drążków lub wahaczy. W Duro wykorzystano sztywną oś de Dion, pozwalającą zmniejszyć masy nie resorowane.
Zawieszenie niezależne nie jest rzadkością: HUMVEE korzysta z podwójnych wahaczy poprzecznych, a Pinzgauer z pojedynczych - ma zato nietypowe rozwiązanie, eliminujące przeguby przy przekładniach głównych rozwiązaniem, ułatwiającym pokonywanie ciężkiego terenu, są zwolnice - pozwalaja one zwiększyć prześwit poprzeczny i zmniejszają obciążenia półosi i ich przegubów.
Niezbędnym wyposażeniem jest na pewno przekładnia redukcyjna. Tzw. reduktor, wyposażony często nie tylko w jedno przełożenie zredukowane, zwiększa siłę napędową, potrzebną do pokonania trudnych odcinków terenu lub drogi.
Źródłem napędu aut użytkowych są najczęściej silniki wysokoprężne, przede wszystkim ze względu na ich lepszą ekonomię eksploatacji. Jednak ze względu na konieczność spełnienia wymagań, dotyczących emisji spalin, nie są to już tak proste i niewysilone konstrukcje jak dawniej. Normą są systemy common rail i turbodoładowanie - na szczęście z korzyścią dla osiągów.
NADWOZIE
Prymat funkcji nad formą widać najlepiej w formie nadwozia: elementy blaszane najczęściej są płaskie i formowane gięciem lub płytkim tłoczeniem, a bardziej złożone kształty wykonuje się z laminatów. Sprawdza się to nie tylko w eksploatacji, ale jest też po prostu tańsze w małoseryjnej produkcji.
Przykłady:
- HUMYEE,
- Bremach,
- SCAM,
- Unimog,
- Pinzgauer,
- Duro,
- Praga,
- Iveco Daily 4x4.
Ostatnio edytowany przez ir, 30 Mar 2009, 19:40, edytowano w sumie 1 raz