REKLAMA
W drugiej połowie lat 70. pojawiły się pierwsze polskie konstrukcje samochodów terenowych. Początkowo eksperymentowano na seryjnym samochodzie rolniczym Tarpan. Wyniki prac były obiecujące, ale dalekie od określenia ich sukcesem. Kolejne wysiłki skierowano na stworzenie zupełnie nowej konstrukcji terenowego podwozia. Prace nad prototypem nazwanym PW-1 (PW = Pojazd Wielozadaniowy) dały konkretny efekt w formie pojazdu, który testowano na przełomie lat 70 i 80. Podczas prób ujawniło się dużo wad konstrukcyjnych, ale także zarysowały się kierunki dalszego rozwoju.
Na bazie takiego samego podwozia PW-1 zbudowano również terenowy furgon Nysa. W założeniach zadaniem tego pojazdu miała być ewakuacja żołnierzy z pola walki.
Opierając się na doświadczeniach uzyskanych z testów PW-1, rozpoczęto prace nad prototypowym samochodem terenowych PW-2. Wartym uwagi jest fakt, że działania konstruktorów, inżynierów i technologów oraz całego szeregu warsztatowców, charakteryzowały się dużym osobistym zaangażowaniem, wybiegającym znacznie poza przewidziany zakres prac i obowiązków. Powodowało to, że pojazd ten powstawał z dużą dozą prawdziwej pasji jego twórców.
Mniej więcej w tym samym czasie, kiedy ruszały prace nad PW-1, powstał również pomysł uterenowienia osobowego Polskiego Fiata 125p. Za dawce organów do prototypu podwozia terenowego posłużyła radziecka Lada Niwa. Pojazd otrzymał karoserię typu kombi i tak powstał jedyny w swoim rodzaju terenowy Polski Fiat 125p. Z różnych względów, na prototypie poprzestano. Dziś pojazd ten możemy oglądać w Muzeum Techniki w Warszawie.
Wtrącając drobną dygresję, myślę że ów terenowy Duży Fiat był w naszym kraju forpocztą samochodów klasy SUV.
Szał uterenowienia nie ominą także Polskiego Fiat 126p. Na bazie popularnego Malucha stworzono 6-kołową terenową amfibie. Zbudowano kilkanaście egzemplarzy tego wehikułu, które był testowane w warunkach poligonowych.
Po żmudnych pracach, licznych testach i kolejnych poprawkach powstała wersja końcowa samochodu terenowego PW-2. W 1988 roku podjęto decyzję o produkcji tego pojazdu w poznańskiej Fabryce Samochodów Rolniczych. Tak powstał seryjny Tarpan Honker, którego mamy okazje spotykać na naszych drogach, gdyż nadal kilkaset egzemplarzy tego pojazdu jest na wyposażeniu Armii Polskiej.
Rok po rozpoczęciu produkcji Tarpanów Honkerów, w Europie środkowo-wschodniej zaszły ogromne zmiany polityczno-gospodarcze. Było to również początkiem normalnego rynku samochodów w Polsce.
Na początku lat 90. w Polsce, samochody terenowe sprzedawały się w znikomych ilościach. "Wygłodzone" motoryzacji społeczeństwo pragnęło póki co "klasycznych" samochodów, czyli zwykłych aut osobowych. Pragnienie ekstrawaganckich aut klasy wyższej lub pojazdów specjalistycznych – np. samochodów terenowych – zaczął się rodzić dopiero po pewnym czasie, wraz ze wzrostem zamożności społeczeństwa.
Mimo to, już od początku lat 90., pojawiły się pewne zjawiska, za sprawą których trafiła do Polski spora ilość używanych samochodów terenowych. Mowa oczywiście o "mieniu przesiedleńczym" powracających do Polski emigrantów. Dzięki temu na naszych drogach i bezdrożach pojawiło się kilka tysięcy terenówek, głównie: japońskich, koreańskich i amerykański.
W kwestii sprzedaży nowych osobowych samochodów terenowych w Polsce pierwszy poważny krok zrobiła KIA i… od razu był to spory sukces handlowy. W połowie lat 90. firma ta wprowadziła do swojej oferty na rynek polski zupełnie przyzwoity i stosunkowo niedrogi samochód terenowy KIA Sportage. Konkurencja plując sobie w brodę szybko poszła w ślady Koreańczyków. Zaczął w naszym kraju powstawać prawdziwy rynek cywilnych samochodów terenowych.
Z czasem pojawiły się auta kategorii pochodnych, jak np. klasy SUV i CUV, które reklamują swój napęd 4x4, a ich karoserie mają rasowe terenowe kształty, ale samochodami terenowymi – w pełnym tego słowa znaczeniu – nie są.
Dziś samochody terenowe i uterenowione SUV-y stanowią ważną części rynku motoryzacyjnego w naszym kraju, co obrazuje poniższe zestawienie oraz to co codziennie widzimy na polskich drogach.
Ogólna, oficjalna sprzedaż poszczególnych marek i modeli samochodów terenowych i SUV na rynku polskim w latach 2007 i 2008
Marka/model | 2007 rok | 2008 rok
Audi Q5 | 0 | 75
Audi Q7 | 400 | 461
BMW X3 | 435 | 557
BMW X5 | 413 | 499
BMW X6 | 0 | 88
Cadillac Escalade | 16 | 8
Cadillac SRX | 5 | 1
Chevrolet Captiva | 426 | 386
Citroen C-Crosser | 63 | 181
Dodge Nitro | 60 | 60
Ford Kuga | 0 | 592
Honda CR-V | 1942 | 2825
Hummer H2 | 2 | 4
Hummer H3 | 0 | 5
Hyundai Santa Fe | 316 | 278
Hyundai Tucson | 396 | 610
Infiniti EX | 0 | 0
Infiniti FX | 0 | 12
Intrall Honker 2000 | 36 | 0
Jeep Cherokee | 113 | 56
Jeep Commander | 133 | 65
Jeep Compass | 158 | 83
Jeep Grand Cherokee | 212 | 161
Jeep Patriot | 59 | 142
Jeep Wrangler | 83 | 146
Kia Sorento | 315 | 352
Kia Sportage | 380 | 1196
Lada 4x4 | 175 | 71
Land Rover Defender | 85 | 64
Land Rover Discovery | 200 | 152
Land Rover Freelander | 252 | 293
Land Rover RangeRover | 60 | 68
Land Rover Range Rover Sport | 219 | 146
Lexus RX | 148 | 161
Mazda CX-7 | 0 | 139
Mercedes GLK | 0 | 36
Mercedes Klasa G | 20 | 9
Mercedes Klasa GL | 160 | 144
Mercedes Klasa M | 355 | 461
Mitsubishi Outlander | 1045 | 1823
Mitsubishi Pajero | 199 | 177
Mitsubishi Pajero Sport | 11 | 0
Nissan Murano | 57 | 51
Nissan Pathfinder | 175 | 219
Nissan Patrol GR | 40 | 34
Nissan X-Trail | 832 | 976
Opel Antara | 275 | 245
Peugeot 4007 | 4 | 148
Porsche Cayenne | 212 | 185
Renault Koleos | 0 | 386
Ssangyong Actyon | 42 | 17
Ssangyong Kyron | 92 | 78
Ssangyong Rexton | 73 | 46
Subaru B9 Tribeca | 96 | 63
Subaru Forester | 811 | 990
Suzuki Grand Vitara | 2179 | 1996
Suzuki Jimny | 501 | 392
Tata Safari | 0 | 22
Toyota Land Cruiser | 531 | 583
Toyota Land Cruiser V8 | 0 | 200
Toyota RAV4 | 3149 | 3283
Volkswagen Tiguan | 120 | 918
Volkswagen Touareg | 159 | 155
Volvo XC60 | 0 | 144
Volvo XC90 | 334 | 318
Tabelka - źrodło: SAMAR
Tomasz Szczerbicki
zdjęcia ze zbiorów autora